Vanaf het allereerste begin van het creatieve proces speelt de verbeelding een rol. Voordat iets bestaat, moet het in de geest worden gevisualiseerd. Dit gebeurt bij het maken van films de hele tijd. Eerst moet het scenario geschreven worden, een noodzakelijke tekstoefening waarbij geen initiële beelden mogelijk zijn. Dan komt het storyboard. Op dit punt komt de eerste vonk van wat zich in de geest van de kunstenaar bevindt tot leven. Sequenties worden grafisch uitgezet en bieden sleutelframes voor de voortgang van de film. Het is een openbaring om dit voor het eerst met de ogen te registreren. Nadat de productie op gang komt, wordt het allemaal echt. Een regisseur moet rekwisieten en kleding beoordelen, audities doen en acteurs casten, locaties verkennen en goedkeuren, enzovoort. Wanneer dat hete moment eindelijk aanbreekt – filmen op de set – zie je je scènes voor eens en voor altijd, toch? Nou ja, niet helemaal...
VFX. Betreed het zeer brede gebied van speciale visuele effecten. VFX-effecten omvatten het gebruik van digitale technologie om visuele elementen te creëren, verbeteren of wijzigen die mogelijk onpraktisch, gevaarlijk of onmogelijk in de camera vast te leggen zijn. Diep in de filmgeschiedenis zijn verschillende technieken gebruikt om beelden die niet op de set zijn gefilmd, in te voegen met dingen die dat wel waren. Het heden en het nog-niet-hier zullen uiteindelijk het scherm delen. Speciale effecten in films zijn zorgvuldig ontworpen technieken die worden gebruikt om boeiende en visueel verbluffende momenten te creëren die de algehele filmervaring verbeteren. Tegenwoordig is het algemeen bekend dat er in bijna elke Hollywood-film een beetje CGI (Computer Generated Imagery) zit. Maar al in de jaren negentig van de negentiende eeuw gebruikten filmmakers slimme methoden om elementen aan films toe te voegen via trucs in de camera, slimme montage en dubbele belichting. Speciale filmeffecten omvatten een breed scala aan technieken, waaronder praktische effecten, computergegenereerde beelden (CGI) en visuele effecten (VFX), die allemaal samenwerken om ontzagwekkende beelden op het grote scherm te creëren. Ondanks het feit dat het digitale tijdperk veel van deze traditionele technieken veel minder gebruikelijk heeft gemaakt, worden ze vrijwel allemaal nog steeds gebruikt.
Voorbeelden van speciale effecten in films kunnen variëren van explosieve actiescènes met ingewikkelde pyrotechniek tot de naadloze integratie van fantastische wezens in live-actionbeelden. Ongeacht hoe speciale visuele effecten tot stand worden gebracht, één centrale uitdaging is altijd consequent aan filmmakers voorgelegd: hoe kan een scène worden gefilmd als een groot deel ervan helemaal niet te zien is? Nogmaals: digitale film heeft deze uitdaging in grote mate beperkt. Maar uiteindelijk moeten acteurs tegen personages en gebeurtenissen spelen die niet plaatsvinden. De camera moet een negatieve ruimte vastleggen die hij nog niet kent. En zoals altijd moet de regisseur altijd op de hoogte zijn van hoe de uiteindelijk gemonteerde scène eruit zal zien, deze keer zonder iets om naar te kijken. Er zijn veel manieren om dit te doen, maar deze variëren afhankelijk van de gebruikte technieken. Digitale compositie is een cruciaal proces bij speciale effecten waarbij meerdere visuele elementen laag voor laag worden gecombineerd om een samenhangend en realistisch eindbeeld te creëren. Hieronder staan enkele van de meest voorkomende visuele effecten die worden gebruikt in live-action speelfilms, en hoe de filmmaker de kunst van ‘tot ziens’ kan beheersen.
Er zijn een groot aantal bekende voorbeelden van films waarin geanimeerde personages interactie hebben met de 'echte' wereld in de film. Klassieke voorbeelden zijn Disney-films als Mary Poppins en Who Framed Roger Rabbit? Handgetekende geanimeerde mensen en dieren werden achteraf toegevoegd, terwijl acteurs moesten spelen tegen rekwisieten die in de plaats kwamen van levende tegenhangers. Meer recentelijk is CGI gebruikt om deze functie te vervullen, zoals in The Life of Pi en Goosebumps . Het goede nieuws voor de filmmakers is dat een goed gemaakt storyboard als leidraad zal dienen in de pre-productie om cast en crew vertrouwd te maken met het idee van hoe de uiteindelijke frames en sequenties eruit zullen zien. In combinatie met karakterillustraties en productieontwerpweergaven kan een volledig beeld worden verkregen om niet alleen de actie te helpen vertalen, maar ook de sfeer van wat er later zal worden toegevoegd. Stemacteurs kunnen ook op de set aanwezig zijn om een auditief element toe te voegen, wat vooral gunstig kan zijn voor de mensen die op de set hun tekst vertolken.
Een van de oudste trucs in het boek over speciale visuele effecten is het gebruik van miniaturen. Traditioneel betekende dit het bouwen van schaalmodellen van omgevingen die zeer grote sets vertegenwoordigden, zoals hele steden, enorme voertuigen, enorme constructies, enzovoort. Al in de Stille Tijd gebruikten films als Metropolis miniaturen om een stad van de toekomst weer te geven, compleet met bewegende delen. Acteurs zouden naar niets moeten kijken en ons moeten laten geloven dat ze een adembenemend scenario aanschouwden. Terwijl de eerste blik op miniaturen plaatsvindt in het storyboard, krijgen filmmakers tijdens het productieproces voor het eerst een echte blik op de details van de te bouwen modellen. Zodra de vakmensen aan de slag gaan met het bouwen ervan, kan de hele ploeg in het echt bekijken wat er op het scherm verschijnt. Hoewel niet elke productie toegang heeft tot voltooide miniaturen voordat ze op de set worden opgenomen, moeten zelfs vroege voorbeelden worden gedeeld met het belangrijkste productiepersoneel en de cast. Er zit een tastbaar element in het staan voor fijn geconstrueerde miniaturen dat echt tot in de oogbollen zinkt. Je kunt ze zelfs echt aanraken (voorzichtig!). Face-time krijgen met wat er later op het scherm verschijnt, zal de productie ten goede komen.
Een andere aloude methode om grootschalige omgevingen toe te voegen is Matte Painting. Er zijn een paar verschillende manieren om dit te doen, maar in wezen schildert een kunstenaar een zeer gedetailleerd, fotorealistisch decorstuk, vaak op grote schaal, om weer te geven wat een decor niet zou kunnen. Acteurs zijn in het frame geblokkeerd om de randen van de matte, die later zal worden toegevoegd, niet te doorbreken. De Tovenaar van Oz gebruikte ze met groot succes, vooral wanneer Dorothy en de bende in de verte voor het eerst een blik werpen op The Emerald City. Star Wars gebruikte ze ook in schoten zoals het laadperron van de Death Star – die honderden Storm Troopers werden letterlijk naar binnen getrokken! Storyboards zijn vaak de sleutel tot het eerste begrip van hoe deze frames eruit zullen zien als de afbeeldingen zijn geïntegreerd, maar dat wordt allemaal veel duidelijker met productieontwerp. In het verleden waren deze gespecialiseerde schilderijen misschien nog niet klaar om gezien te worden tegen de tijd dat de camera's op de set rolden. Tegenwoordig zijn digitale mattes het meest gebruikelijk, en vroege toegang tot de beelden kan de hele crew op dezelfde pagina brengen.
Stop-motionanimatie heeft een zekere charme, ook al kan het eindproduct niet maskeren wat het is. Van oude klassiekers als King Kong tot de voor een Oscar genomineerde Anomalisa uit 2015, er zit een textuur in het blootstellen van volledig beweegbare modellen, frame voor frame, die CGI nooit kan reproduceren. Figuren zoals poppen, speelgoedvoertuigen, klei of vrijwel elke grondstof die een filmmaker wil animeren, worden nauwgezet gefilmd in tientallen poses per filmseconde om de illusie van beweging na te bootsen. Vroege testproeven kunnen cast en crew een heel concreet idee geven van wat er in de postproductie naast hen op het scherm zal verschijnen, wat een aardende ervaring biedt waar ze voorheen alleen met een lege ruimte op de set te maken hadden. Filmmakers kunnen de productie nog eerder voorbereiden door storyboards en karakterontwerp te delen voorafgaand aan de stop-motionfotografie. En aangezien het gebruikelijk is dat stop-motiontechnieken ook gebruik maken van mattes, miniaturen en zelfs animatie, is er vaak een veel diepere referentiebron beschikbaar om alle betrokkenen voor te bereiden op hun aandeel in het eindproduct.
Iedereen lijkt van een tweeling te houden. En klonen. Of misschien robots die opvallend veel op een hoofdpersoon lijken. Hoe het ook zij, elke keer dat je een dubbelfiguur van een personage op het scherm ziet, is het bijna altijd de techniek van het verdubbelen waar je naar kijkt (in tegenstelling tot het gebruik van een echte tweeling, drieling, enz.). En in het digitale tijdperk kan verdubbeling gemakkelijk in de war raken, zoals de meerdere avatars van Agent Smith zich eindeloos lijken te vermenigvuldigen in de Matrix- films. Verdubbeling legt de last volledig bij de acteur: hoe speel je tegen jezelf? Al vroeg in de pre-productie kan een storyboard een cast helpen een fysieke strategie te bedenken om de nevenschikkingen van zijn verschillende persoonlijkheden uit te drukken. In het verleden zorgden een eerder opgenomen dialoog of een acteur die een tegendialoog verzorgde voor een grote hulp voor de acteur door zijn rol te verdubbelen. Het digitale tijdperk maakt onmiddellijke herhaling en integratie van dubbele acteurs mogelijk, zodat ze zichzelf letterlijk op de set kunnen zien optreden als dat nodig is. Maar zoals altijd kan het uitvoeren van vroege tests met de beschikbare technologie een nog betere prestatie opleveren.
Het meest besproken speciale visuele effect is ook het effect waarvan mensen de diepte niet genoeg lijken te waarderen. Computer Generated Imagery kan letterlijk alles op een scherm weergeven – van uitgestrekte landschappen die niet eens bestaan tot enorme legers vol digitale mensen in plaats van figuranten op de set. Dankzij digitale technologie kunnen scènes letterlijk worden geschilderd en geanimeerd op elke manier die de filmmaker kiest. En kan, indien gewenst, elke andere tot nu toe besproken vorm van effect vervangen. Toch zijn er veel redenen om nog steeds miniaturen, mattes en modellen te gebruiken, en zo vaak wordt CGI vermengd met andere media om filmsequenties te maken. Wat ook leuk is aan het proces is dat er vaak interactie mogelijk is met de “ontbrekende” elementen op de set via een geïntegreerde composiet op een monitor. Dit geeft cast en crew een enorm voordeel bij het opvullen van de gaten die voor de camera ontbreken. Maar voordat dat zelfs maar gebeurt, moet de filmmaker er zeker van zijn dat hij vraagt wat hij wil. CGI is een duur proces dat grote expertise en een grote technische ploeg vereist die dure software en hardware bedient. Hoewel er de luxe bestaat om resultaten te ‘uitwissen’ die ons niet bevallen, lopen er bij het maken van dergelijke fouten enorme risico’s op de kostenoverschrijdingen. Het is beter om eerder goedkopere methoden te gebruiken. Hulpmiddelen zoals storyboards, productieontwerp en testclips mogen nooit worden weggegooid, zelfs niet als er digitale composieten op de set beschikbaar zijn. Door alles vanaf het begin goed te doen, kunnen filmmakers veel tijd, geld en kopzorgen besparen.
Op het gebied van filmmaken omvatten speciale effecten praktische technieken zoals explosies en animatronics, terwijl visuele effecten gebruik maken van digitale technologie om elementen te creëren of te verbeteren die praktisch moeilijk of onmogelijk te realiseren zijn. Speciale effecten richten zich op trucs in de camera en fysieke manipulatie, terwijl visuele effecten verder reiken dan de realiteit, waarbij gebruik wordt gemaakt van CGI en digitale composities. Samen zorgen deze disciplines voor boeiende visuele spektakels die de grenzen van de verbeelding in de industrie verleggen.
De in Argentinië geboren New Yorker Miguel Cima is een veteraan in de film-, televisie- en muziekindustrie. Een volleerd schrijver, filmmaker en stripboekmaker, Miguel's film, Dig Comics , won de beste documentaire bij de San Diego Comic Con en werd geselecteerd voor Cannes. Hij heeft gewerkt voor Warner Bros. Records, Dreamworks, MTV en meer. Momenteel maakt Miguel inhoud voor meerdere platforms en media. Zijn formele opleiding kwam van de New York University, waar hij een BFA in film verdiende. Wereldreiziger, cultuurjunkie en grote fijnproever, hij is sinds het midden van de jaren 2000 gelukkig ongehuwd met dezelfde meid, toegewijd aan zijn familie en vrienden, en dient slaafs zijn ware meesters - twee honden en een kat.
CGI (computergegenereerde beelden) en praktische effecten zijn uitstekende voorbeelden om twee visuele effecten te bespreken die in populaire films zijn gebruikt.
CGI (Computer-Generated Imagery): CGI is een digitale techniek waarmee filmmakers beelden kunnen creëren en manipuleren met behulp van computersoftware. Het heeft een revolutie teweeggebracht in de filmindustrie door de creatie van levensechte wezens, fantastische omgevingen en spectaculaire actiescènes mogelijk te maken. Blockbusterfilms als 'Avatar', 'Avengers: Endgame' en 'Jurassic Park' hebben het immense potentieel van CGI laten zien in het brengen van fantasierijke werelden en adembenemende beelden op het scherm. Via CGI kunnen filmmakers live-actionbeelden naadloos combineren met digitaal gecreëerde elementen, wat resulteert in naadloze integratie en realistische visuele ervaringen.
Praktische effecten: Praktische effecten verwijzen naar de fysieke technieken die op de set worden gebruikt om visuele illusies te creëren. Ze omvatten het gebruik van echte rekwisieten, make-up, modellen, miniaturen, pyrotechniek, animatronics en andere tastbare methoden. Praktische effecten hebben een lange geschiedenis bij het maken van films en zijn verantwoordelijk geweest voor enkele iconische momenten in de bioscoop. Van de baanbrekende wezenseffecten in 'Alien' tot de verbluffende stunts in de serie 'Mission: Impossible': praktische effecten zorgen voor een tastbare en diepgewortelde ervaring voor zowel acteurs als publiek. Filmmakers combineren vaak praktische effecten met CGI om een naadloze mix van elementen uit de echte wereld en digitale verbeteringen te bereiken.
Verschillende films hebben bekendheid verworven vanwege hun baanbrekende visuele effecten, die een revolutie teweegbrengen in de industrie en de lat hoger leggen voor toekomstige films. "Jurassic Park" (1993) verbaasde het publiek met zijn realistische weergave van dinosaurussen met behulp van computergegenereerde beelden (CGI). "The Matrix" (1999) introduceerde het iconische bullet time-effect, waardoor actiescènes opnieuw vorm kregen. "Avatar" (2009) verlegde de grenzen van motion capture en CGI om een visueel meeslepende buitenaardse wereld te creëren. "Inception" (2010) toonde verbijsterende visuele effecten, waaronder gevechten zonder zwaartekracht en scènes waarin steden werden opgevouwen. "Gravity" (2013) bracht de uitgestrektheid van de ruimte in beeld door middel van een naadloze integratie van live-action en CGI. "Interstellar" (2014) combineerde praktische effecten, miniaturen en CGI om ruimtevaart en zwarte gaten te verkennen. Deze films hebben een blijvende impact achtergelaten en inspireren toekomstige filmmakers om de grenzen van visuele effecten te verleggen.
VFX staat voor "Visuele effecten" in film. Het verwijst naar het gebruik van digitale technologie, computergegenereerde beelden (CGI) en andere visuele elementen om visuele reeksen te verbeteren of te creëren die moeilijk of onmogelijk te bereiken zijn met alleen praktische middelen. VFX in film omvat een breed scala aan technieken, waaronder het creëren van realistische omgevingen, het animeren van fantastische wezens, het simuleren van natuurlijke fenomenen zoals vuur en water, en het toevoegen van visuele verbeteringen aan live-action beelden. VFX-artiesten spelen een cruciale rol in het filmmaakproces en gebruiken gespecialiseerde software en technieken om fantasierijke werelden en buitengewone beelden tot leven te brengen op het grote scherm.